سئو تکنیکال یکی از ارکان اصلی سئو است که کمتر از سئو داخلی و سئو خارجی توجه بهش میشه، اما اهمیت بسیار زیادی در بهبود عملکرد سایت در موتورهای جستوجو داره. سئو تکنیکال به تمام بهینهسازیهایی اشاره داره که روی زیرساختهای سایت انجام میشه تا موتورهای جستوجو بتونن به بهترین شکل ممکن سایت رو کراول و ایندکس کنن.
توی این مقاله، به طور کامل بررسی میکنیم که سئو تکنیکال دقیقاً چیه، چه فاکتورهایی رو شامل میشه، چه ابزارهایی برای تحلیل اون وجود داره، و در نهایت چطور میتونیم اون رو بهدرستی پیادهسازی کنیم.
فهرست مطالب
تعریف سئو تکنیکال: بهینهسازی زیرساختهای سایت
سئو تکنیکال شامل تمام اقداماتی میشه که کمک میکنه سایت شما از لحاظ فنی برای موتورهای جستوجو بهینه بشه. این اقدامات شامل بهبود سرعت سایت، بهینهسازی ساختار URL، بهبود معماری سایت، رفع مشکلات دسترسی رباتها و بهینهسازی نمایش سایت در دستگاههای مختلف هست.
اهمیت سئو تکنیکال در رتبهبندی گوگل
بدون سئو تکنیکال، حتی بهترین محتوای دنیا هم نمیتونه رتبه خوبی در گوگل بگیره، چرا که گوگل باید بتونه سایت شما رو بهدرستی کراول کنه و محتوای شما رو بفهمه. اگر سایت شما مشکلات فنی داشته باشه، این فرایند ممکنه با چالشهایی همراه بشه و روی رتبه شما تأثیر منفی بذاره.
مثال: فرض کنید یک سایت فوقالعاده از لحاظ محتوایی دارید، اما سرعت لود سایت خیلی کمه. این مسئله نهتنها کاربران رو اذیت میکنه، بلکه گوگل هم بهخاطر تجربه کاربری بد، رتبه شما رو پایین میاره.
فاکتورهای اصلی سئو تکنیکال
سئو تکنیکال از فاکتورهای متعددی تشکیل شده که هر کدوم بهتنهایی میتونن تأثیر قابلتوجهی بر رتبه سایت داشته باشن. در اینجا به بررسی مهمترین اونها میپردازیم:
-
سرعت بارگذاری سایت (Page Speed)
یکی از فاکتورهای کلیدی در سئو تکنیکال، سرعت لود سایت است. کاربران و گوگل انتظار دارن که صفحات وبسایت شما در کمترین زمان ممکن بارگذاری بشن. سایتهای کند هم کاربران رو از دست میدن و هم رتبه خوبی در نتایج گوگل نمیگیرن.
ترفند اجرایی: برای بهبود سرعت سایت میتونید از ابزارهایی مثل Google PageSpeed Insights یا GTMetrix استفاده کنید و پیشنهادهای بهبود رو اجرا کنید. فشردهسازی تصاویر، استفاده از کشینگ، و بهینهسازی کدها از جمله روشهای ساده برای بهبود سرعت سایت هستن.
-
ساختار URL
ساختار URL در سئو تکنیکال بسیار مهمه. URLها باید کوتاه، خوانا و حاوی کلمات کلیدی باشن. URLهای پیچیده و طولانی هم برای کاربران ناخوشایندن و هم موتورهای جستوجو درک خوبی از اونها ندارن.
مثال: به جای:
www.example.com/index.php?=124&id=product
از:
www.example.com/product/seo-tools
استفاده کنید که خواناتر و بهتره.
-
نقشه سایت (XML Sitemap)
نقشه سایت یکی از ابزارهای مهم برای کمک به کراولرهای موتورهای جستوجو مثل گوگل در پیدا کردن صفحات وب شماست. نقشه سایت یک فایل XML است که شامل لیستی از تمام صفحات وبسایت شما و اهمیت هر صفحه است.
ترفند اجرایی: حتماً نقشه سایت خودتون رو در Google Search Console ثبت کنید تا به گوگل کمک کنید صفحات سایت شما رو سریعتر و بهطور کامل ایندکس کنه.
-
بهینهسازی موبایل (Mobile Optimization)
با افزایش تعداد کاربران موبایل، Mobile First Indexing به یکی از فاکتورهای اصلی رتبهبندی تبدیل شده. این یعنی گوگل اول نسخه موبایل سایت شما رو کراول میکنه و رتبهدهی براساس اون انجام میشه.
ترفند اجرایی: مطمئن بشید که سایت شما ریسپانسیو است، یعنی بهدرستی در دستگاههای مختلف (موبایل، تبلت و دسکتاپ) نمایش داده میشه. ابزارهایی مثل Mobile-Friendly Test گوگل بهتون کمک میکنن تا سایتتون رو از نظر بهینهسازی برای موبایل بررسی کنید.
-
HTTPS و امنیت سایت
یکی دیگه از فاکتورهای مهم سئو تکنیکال، استفاده از پروتکل HTTPS بهجای HTTP است. گوگل به سایتهای امنی که از گواهینامه SSL استفاده میکنن، اولویت میده. علاوه بر این، سایتهای HTTP ممکنه در مرورگرها بهعنوان سایتهای «ناامن» شناخته بشن که این بهشدت روی تجربه کاربری تأثیر منفی داره.
ابزارهای تحلیل سئو تکنیکال
برای اینکه بتونید وضعیت سئو تکنیکال سایتتون رو بررسی و تحلیل کنید، از ابزارهای زیر استفاده کنید:
- Google Search Console: برای مشاهده وضعیت کراول، خطاهای ایندکس و مواردی که نیاز به بهبود دارن.
- Screaming Frog: ابزاری حرفهای برای تحلیل دقیق سئو تکنیکال سایت.
- GTMetrix و Google PageSpeed Insights: برای بررسی سرعت سایت.
- Ahrefs Site Audit: برای شناسایی مشکلات فنی و بهبودهای لازم.
ترفندهای حرفهای برای سئو تکنیکال
سئو تکنیکال فراتر از اصول پایهایه. سئوکارهای حرفهای معمولاً از روشهای خاصی برای بهینهسازی بیشتر استفاده میکنن. در ادامه چند ترفند کمتر شناختهشده و پیشرفته رو با شما به اشتراک میذاریم:
-
بهینهسازی Crawl Budget
گوگل برای هر سایت یک مقدار مشخص از Crawl Budget یا بودجه کراول اختصاص میده. یعنی گوگل در هر بازدید، تعداد محدودی از صفحات سایت رو بررسی میکنه. سئوکارهای حرفهای با مدیریت این بودجه، مطمئن میشن که صفحات مهم سریعتر و بهتر کراول بشن.
ترفند اجرایی:
- صفحات تکراری یا کمارزش رو با Noindex از ایندکسشدن خارج کنید.
- از فایل robots.txt استفاده کنید تا مسیرهای غیرضروری (مثل صفحات لاگین یا پنل مدیریت) توسط گوگل کراول نشن.
-
رفع خطاهای 404
خطاهای 404 (یافتنشدن صفحه) برای تجربه کاربری و سئو مضر هستن. گوگل سایتهایی که خطاهای 404 زیادی دارن رو کمتر ارزشگذاری میکنه، چراکه این خطاها نشوندهنده مشکلات جدی در ساختار سایت هستن.
ترفند اجرایی: از ابزارهای تحلیل مثل Google Search Console برای پیدا کردن خطاهای 404 استفاده کنید و اونها رو به صفحات مرتبط هدایت (ریدایرکت) کنید.
جدول: مقایسه سئو تکنیکال و سئو داخلی
ویژگی | سئو تکنیکال (Technical SEO) | سئو داخلی (On-Page SEO) |
تمرکز اصلی | بهینهسازی زیرساختها و معماری سایت | بهینهسازی محتوا و عناصر صفحه |
هدف | بهبود دسترسی، کراول و ایندکسشدن سایت | بهبود کیفیت و خوانایی محتوا برای کاربران و موتورهای جستوجو |
عوامل کلیدی | سرعت سایت، ساختار URL، HTTPS، موبایلپسندی | کلمات کلیدی، عنوان، متا تگها، لینکهای داخلی |
ابزارهای رایج | Google Search Console، Screaming Frog | Yoast SEO، SEMrush، Ahrefs |
امنیت، سرعت و پایداری، سه ضلع طلایی سئو تکنیکاله.
با خرید سرور HP، این سه رو به سایتت اضافه کن.
شروع حرفهای از زیرساخت قوی با سرور HP !
بهینهسازی برای Mobile-First Indexing
گوگل از سال ۲۰۱۸ موبایل را بهعنوان مبنای اصلی ایندکس کردن سایتها قرار داده است. سئوکاران حرفهای این نکته را جدی میگیرند که نسخه موبایلی سایت باید کاملاً بهینه باشد. مواردی که در این زمینه باید رعایت شود:
- سرعت بارگذاری در موبایل: استفاده از ابزارهای مانند Lighthouse برای اندازهگیری سرعت سایت روی موبایل و بهینهسازی آن.
- نمایش صحیح تمام عناصر در موبایل: مطمئن شوید که همه اجزا و محتوای سایت در موبایل درست نمایش داده میشوند و محتوای مهم از نظر گوگل پنهان نشده باشد.
- فشردهسازی تصاویر و ویدئوها: تصاویر و رسانهها باید برای نمایش در موبایل فشرده و بهینهسازی شوند تا باعث کاهش سرعت نشوند.
استفاده هوشمند از Robots.txt
یکی از اشتباهات رایج در سئو تکنیکال، تنظیم نادرست فایل robots.txt است. بسیاری از سایتها بهاشتباه برخی صفحات مهم را از ایندکس خارج میکنند یا دسترسی به بخشهای حساس سایت را مسدود نمیکنند. سئوکاران حرفهای این فایل را بهدقت تنظیم میکنند:
- بستن دسترسی به صفحات بیاهمیت: صفحاتی مثل صفحه ورود، ثبتنام، پنل کاربران، یا آرشیوها که ارزش ایندکس شدن ندارند، بهتر است از طریق robots.txt مسدود شوند.
- مطمئن شدن از ایندکس شدن صفحات مهم: همیشه چک کنید که صفحات کلیدی سایت مثل صفحات دستهبندی و مقالات اصلی از دسترس خزندههای گوگل خارج نشده باشند.
استفاده از دادههای ساختاریافته (Structured Data)
گوگل با استفاده از دادههای ساختاریافته (Schema Markup) بهتر میتواند محتوای صفحات را درک کند و این میتواند روی نمایش نتایج بهبود یافته (ریچ اسنیپتها) تأثیرگذار باشد.
- اسکیما برای صفحات محصولات یا مقالات: استفاده از اسکیما برای مقالات، محصولات، و صفحات دیگر سایت به شما کمک میکند که در نتایج گوگل به شکل غنیتر نمایش داده شوید. این باعث افزایش نرخ کلیک میشود.
- اسکیما برای Breadcrumbs: اسکیما میتواند به گوگل نشان دهد که ساختار ناوبری سایت شما چطور کار میکند. این باعث بهبود کراول و ایندکس سایت میشود.
بهینهسازی Crawl Budget
سایتهای بزرگتر بهینهسازی Crawl Budget بسیار حیاتی است. سئوکاران حرفهای برای اطمینان از اینکه گوگل صفحات کلیدی سایت را بهتر بررسی کند، از چند روش استفاده میکنند:
- کنترل صفحات بیارزش: صفحاتی که ارزش ایندکس ندارند یا محتوای کمارزشی دارند، باید Noindex شوند تا خزندههای گوگل زمان بیشتری برای صفحات ارزشمند بگذارند.
- سادهسازی ساختار لینکسازی داخلی: اگر ساختار لینکهای داخلی سایت پیچیده باشد، گوگل انرژی زیادی برای کراول کردن میگذارد. سئوکاران حرفهای از یک معماری ساده و منطقی استفاده میکنند.
مانیتورینگ مشکلات سایت با ابزارهای حرفهای
سئوکاران ماهر همیشه از ابزارهایی مثل Google Search Console، Screaming Frog، Ahrefs و Semrush برای مانیتورینگ خطاها و مشکلات فنی سایت استفاده میکنند. برخی از نکاتی که باید بهطور مرتب بررسی شوند:
- خطاهای ۴۰۴ و ریدایرکتهای شکسته: این موارد نهتنها به تجربه کاربری ضربه میزنند، بلکه به اعتبار سئو سایت هم آسیب میزنند.
- استفاده از ریدایرکتهای ۳۰۱ بهجای ۳۰۲: ۳۰۱ برای انتقال دائمی استفاده میشود و به گوگل نشان میدهد که اعتبار صفحه قدیمی باید به صفحه جدید منتقل شود.
بهینهسازی AMP برای موبایل
AMP (Accelerated Mobile Pages) به سایتها کمک میکند که نسخههای فوق سریع برای موبایل ارائه دهند. برخی سایتها مثل وبلاگها یا سایتهای خبری از AMP استفاده میکنند تا تجربه کاربری بهتری در موبایل ارائه دهند.
- تست AMP: همیشه از ابزار AMP Validator برای بررسی صفحات AMP استفاده کنید و مطمئن شوید که بدون خطا نمایش داده میشوند.
استفاده از HTTP/2 و HTTPS
پروتکل HTTP/2 میتواند سرعت بارگذاری سایت را افزایش دهد. گوگل رسماً اعلام کرده است که HTTPS یکی از سیگنالهای رتبهبندی است. بنابراین استفاده از SSL برای هر سایتی الزامی است.
- استفاده از HTTP/2: این پروتکل باعث میشود که مرورگر بهطور همزمان چند درخواست به سرور بفرستد و باعث افزایش سرعت بارگذاری صفحات شود.
بهینهسازی برای Core Web Vitals
Core Web Vitals یکی از جدیدترین معیارهای گوگل برای بررسی تجربه کاربری صفحات است. سئوکاران حرفهای از این معیارها برای بهینهسازی استفاده میکنند:
- LCP (Largest Contentful Paint): زمان بارگذاری بزرگترین عنصر صفحه باید بهینه باشد.
- FID (First Input Delay): مدت زمانی که کاربر بتواند با صفحه تعامل کند.
- CLS (Cumulative Layout Shift): پایداری و ثابت بودن عناصر صفحه هنگام بارگذاری.
استفاده از CDN (شبکه توزیع محتوا)
برای سایتهای بزرگ یا سایتهایی که مخاطبان جهانی دارند، استفاده از CDN باعث افزایش سرعت بارگذاری و بهبود تجربه کاربری میشود. سئوکاران حرفهای از CDN برای انتقال سریع محتوا به کاربر استفاده میکنند.
بررسی نرخ کراول و سرعت ایندکس گوگل
اگر سایت شما بهطور مرتب آپدیت میشود، بررسی کنید که گوگل با چه سرعتی سایت شما را کراول و ایندکس میکند. این موضوع برای سایتهای خبری یا سایتهایی که بهطور منظم محتوای جدید منتشر میکنند بسیار مهم است.
مثال عملی از سئو تکنیکال:
فرض کنید شما مدیر سایتی با چند صد صفحه هستید که بهصورت هفتگی بهروزرسانی میشود. شما از ابزار Screaming Frog استفاده میکنید و متوجه میشوید که بسیاری از صفحات سایت شما به دلیل ریدایرکتهای ۳۰۲ و خطاهای ۴۰۴ ایندکس نمیشوند. در نتیجه، تصمیم میگیرید با استفاده از ریدایرکتهای ۳۰۱، این مشکل را برطرف کنید و با تنظیم فایل robots.txt مطمئن شوید که گوگل فقط صفحات ارزشمند را ایندکس میکند.
کشف صفحات “مرده” و بازگرداندن ترافیک از دست رفته
در بسیاری از سایتها صفحاتی هستن که دیگه ترافیکی نمیارن، ولی قبلاً رتبه داشتن. سئوکارهای حرفهای این صفحات رو شناسایی میکنن و بهشون جان دوباره میدن.
ترفند:
با استفاده از ابزارهایی مثل Google Search Console و Ahrefs، صفحات با کاهش ناگهانی یا تدریجی ترافیک رو پیدا کن. بعد بررسی کن آیا میشه با بهروزرسانی محتوا، بهینهسازی عنوان و توضیحات، یا حتی ادغام با صفحات مشابه، دوباره اون صفحه رو به بازی برگردوند یا نه.
ریدایرکت زنجیرهای (Redirect Chains)؛ دشمن نامرئی سرعت سایت
بسیاری از سایتها وقتی ریدایرکت انجام میدن، بهمرور زمان ریدایرکتها روی هم انباشته میشن و باعث افت سرعت و کاهش اعتبار لینک میشن.
ترفند حرفهای:
با Screaming Frog یا Sitebulb ساختار ریدایرکتها رو بررسی کن و زنجیرهها رو به ریدایرکت مستقیم (مبدأ → مقصد نهایی) تبدیل کن. این کار حتی ممکنه Core Web Vitals رو هم بهبود بده.
بهینهسازی هدرها برای خزش بهتر
بسیاری از سایتها به اشتباه ساختار هدرها رو رعایت نمیکنن. مثلاً چند H1 در یک صفحه یا ترتیب نادرست H2، H3 و… این باعث میشه گوگل در درک محتوای صفحه سردرگم بشه.
ترفند:
از ساختار هرمی برای هدینگها استفاده کن. فقط یک H1، بعد H2ها برای بخشهای اصلی، H3 برای زیربخشها و همینطور ادامه بده. این ساختار به خزندهها کمک میکنه تا مفهوم محتوای صفحه رو بهتر درک کنن.
زمانبندی ایندکس محتواهای جدید
اگر محتوای جدید داری و میخوای سریع ایندکس بشه، لازم نیست همیشه منتظر خزنده گوگل بمونی.
ترفند پیشرفته:
از API ایندکسینگ گوگل (Google Indexing API) برای ایندکس سریع صفحات مهم مثل مقالات اخبار، صفحات محصول یا حتی محتوای تازه استفاده کن. البته این قابلیت فعلاً بهطور رسمی برای صفحات JobPosting و VideoObject هست، ولی سئوکارهای باتجربه از این روش برای ایندکس سایر صفحات هم بهره میبرن.
استفاده از Preload و Prefetch برای منابع حیاتی
اگر منابع خاصی در سایت هست که بارها استفاده میشن (مثلاً فونت یا اسکریپت خاص)، میتونی با Preload یا Prefetch سرعت بارگذاری اولیه رو بهطور چشمگیری افزایش بدی.
ترفند:
در بخش <head> از تگهایی مثل <link rel=”preload”> برای فونتها یا منابع سنگین استفاده کن. یا اگر میدونی صفحه بعدی که کاربر کلیک میکنه چیه، از <link rel=”prefetch”> برای لود زودهنگام اون استفاده کن.
ردیابی خزش ربات گوگل با لاگهای سرور (Server Log Analysis)
در سطح حرفهای، فقط GSC کافی نیست. یکی از ابزارهای قدرتمند برای بررسی اینکه دقیقاً گوگل کجای سایتت رو میخزه و چندبار این کار رو انجام میده، بررسی لاگ سروره.
ترفند پیشرفته:
با تحلیل فایلهای لاگ سرور، میتونی متوجه بشی ربات گوگل دقیقاً کی و به چه صفحاتی دسترسی پیدا کرده. این کار برای تشخیص Crawl Budget واقعی، صفحات بیارزش یا حتی حملات احتمالی باتها استفاده میشه.
مراقبت از صفحات Orphan (صفحات بیلینک)
برخی صفحات توی سایت هیچ لینکی از صفحات دیگه ندارن. گوگل ممکنه اصلاً اونها رو نبینه یا ارزش زیادی براشون قائل نشه.
ترفند:
با ابزارهایی مثل Screaming Frog یا JetOctopus صفحات Orphan رو شناسایی کن و با لینکسازی داخلی هوشمند از صفحات مرتبط بهشون اعتبار بده.
استفاده از Headers امنیتی برای حفظ رتبه
مسائل امنیتی ممکنه بهطور مستقیم سئو رو تخریب نکنن، ولی باعث بشن مرورگرها یا حتی گوگل، تجربهی ضعیفی از سایت گزارش بدن.
ترفند اجرایی:
هدرهایی مثل Content-Security-Policy، X-Frame-Options، X-XSS-Protection و Referrer-Policy رو روی سرور تنظیم کن. اینها از حملات XSS، Clickjacking و… جلوگیری میکنن و باعث اعتماد بیشتر گوگل و مرورگرها میشن.
نسخهبندی URL برای محتوای تکراری با پارامتر
سایتهایی که فیلتر یا سورت زیادی دارن (مثلاً فروشگاهها)، معمولاً پارامترهای URL زیادی دارن که منجر به محتوای تقریباً تکراری میشن.
ترفند:
با استفاده از تگ Canonical و تنظیم درست در کنسول گوگل، مشخص کن کدوم URL باید ایندکس بشه. همچنین در صورت نیاز، پارامترها رو در GSC تعریف کن تا گوگل اونها رو بهتر درک کنه.
مثال عملی از استفاده این ترفندها در یک سایت فروشگاهی:
فرض کن یک فروشگاه اینترنتی داری که محصولات زیادی داره و روزانه محتوا تولید میکنی. با بررسی لاگ سرور متوجه میشی گوگل فقط محصولات قدیمی رو میخزه و صفحات جدید ایندکس نمیشن. با اجرای موارد زیر مشکل حل میشه:
- ایندکس سریع صفحات جدید از طریق API گوگل
- لینکسازی داخلی از صفحات پربازدید به محصولات تازه
- رفع ریدایرکت زنجیرهای از صفحه دستهبندیها
- اضافه کردن اسکیما به صفحات محصول
- استفاده از Preload برای تصاویر شاخص محصولات
سؤالات متداول درباره سئو تکنیکال
۱. سئو تکنیکال چه تفاوتی با سئو داخلی دارد؟
سئو تکنیکال روی زیرساختها و جنبههای فنی سایت تمرکز میکند، در حالی که سئو داخلی بیشتر به محتوا و بهینهسازی صفحه مرتبط است.
۲. چگونه میتوانم سرعت سایتم را افزایش دهم؟
با استفاده از ابزارهایی مثل Google PageSpeed Insights و رعایت مواردی مثل فشردهسازی تصاویر، استفاده از CDN، فعالسازی کش مرورگر، حذف اسکریپتهای بلااستفاده و بهینهسازی کدهای CSS/JS میتونید سرعت بارگذاری سایت رو به شکل قابلتوجهی بالا ببرید.
۳. آیا داشتن SSL روی رتبه گوگل تأثیر دارد؟
بله، استفاده از HTTPS یکی از سیگنالهای رتبهبندی گوگل است. همچنین برای تجربه کاربری هم اهمیت بالایی دارد چون مرورگرها سایتهای HTTP را ناامن نشان میدهند.
۴. کراول بودجه چیست و چطور بهینهسازی میشود؟
Crawl Budget یعنی تعداد صفحاتی که گوگل در یک بازه زمانی مشخص از سایت شما بررسی میکند. برای بهینهسازی آن، باید از کراول شدن صفحات بیاهمیت جلوگیری کنید (مثل دستهبندیهای خالی، فیلترها، صفحات تکراری) و سایتتان را از خطاهای ۴۰۴ و ریدایرکتهای غیرضروری پاک کنید.
۵. آیا طراحی ریسپانسیو با سئو تکنیکال مرتبط است؟
بله، چون گوگل نسخه موبایلی سایت را مبنای رتبهدهی قرار داده (Mobile-First Indexing)، داشتن یک طراحی ریسپانسیو که در همه دستگاهها درست نمایش داده شود، بخش مهمی از سئو تکنیکال محسوب میشود.
جمعبندی: سئو تکنیکال، پایهای که بدون آن نمیتوان ساخت
همانطور که برای ساخت یک ساختمان مستحکم نیاز به زیرساخت اصولی داریم، برای ساختن رتبههای عالی در گوگل هم به یک سئو تکنیکال حرفهای و دقیق نیاز داریم. اگر سرعت سایت پایین باشد، ساختار URLها بهم ریخته باشد، رباتهای گوگل نتوانند صفحات شما را پیدا کنند یا سایتتان در موبایل بد نمایش داده شود، هر چقدر هم محتوا تولید کنید یا لینک بگیرید، باز هم نتیجهای نخواهید گرفت.
در واقع، سئو تکنیکال تضمین میکند که زحماتی که برای سئو داخلی و خارجی کشیدهاید، هدر نرود.
بهعنوان یک سئوکار حرفهای یا حتی یک مدیر سایت مبتدی، سئو تکنیکال را باید همیشه در اولویت قرار دهید.