مقایسه هوش مصنوعی Gemini و ChatGPT

در دنیای تکنولوژی، رقابت بین شرکت‌های بزرگ به حوزه هوش مصنوعی کشیده شده. جایی که دیگر فقط مسئله‌ی پردازنده، دوربین یا سیستم‌عامل مطرح نیست؛ بلکه مغز دیجیتالی سیستم‌هاست که تعیین می‌کند کدام برند پیروز بازی باشد. در این میدان، دو مدل زبان پیشرفته با نام‌های Gemini (محصول گوگل) و ChatGPT (محصول OpenAI) در خط مقدم ایستاده‌اند. اما این دو دقیقاً چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ کدام‌یک هوشمندتر است؟ و چه مواردی باعث می‌شود انتخاب یکی بر دیگری ارجح باشد؟

در این مقاله، با دیدی کاملاً بی‌طرفانه و فنی، Gemini و ChatGPT را از لحاظ توانایی‌ها، ساختار مدل، موارد استفاده، دقت، و تجربه کاربری بررسی می‌کنیم.

هوش مصنوعی Gemini چیست و چطور متولد شد؟

Gemini در واقع نسخه ارتقایافته مدل‌های قبلی گوگل مثل Bard و Palm است. بعد از اینکه OpenAI با ChatGPT در سال ۲۰۲۲ دنیای هوش مصنوعی را متحول کرد، گوگل نیز با Gemini پاسخی جدی به این حرکت داد. گوگل اعلام کرده که Gemini یک مدل چندحالته است، یعنی می‌تواند هم‌زمان با متن، تصویر، صدا و حتی ویدیو کار کند. این توانایی در مقایسه با ChatGPT نسخه‌های قدیمی، یک مزیت کلیدی محسوب می‌شد.

اما گوگل در نسخه‌های بعدی ChatGPT نیز با رقیبی روبه‌رو شد که توانایی‌های مشابه یا حتی فراتر داشت؛ به‌خصوص در نسخه GPT-4 Turbo که توسط OpenAI ارائه شد.

ChatGPT؛ آغازگر انقلاب در مدل‌های زبانی بزرگ

ChatGPT بر اساس مدل GPT (Generative Pre-trained Transformer) ساخته شده. این مدل‌ها در اصل با هدف درک و تولید زبان انسانی توسعه داده شدند. نسخه‌ی اولیه‌ی ChatGPT توانایی تعامل زبانی بسیار طبیعی داشت، اما در نسخه‌های بعدی به مرور از یک چت‌بات ساده به یک دستیار هوش مصنوعی چندمنظوره تبدیل شد که می‌توانست کدنویسی کند، ترجمه انجام دهد، محتوا بنویسد، تحلیل کند و حتی در ابزارهایی مثل DALL·E، Voice و Browser کار کند.

OpenAI همچنین امکان استفاده از افزونه‌ها، حالت‌های سفارشی و حافظه دائمی در نسخه‌های پیشرفته را فراهم کرد؛ قابلیتی که هنوز در Gemini به‌صورت گسترده در دسترس نیست.

جدول مقایسه‌ای: ChatGPT vs Gemini

کدام‌یک دقیق‌تر و هوشمندتر است؟

در تست‌های میدانی، ChatGPT در پاسخ‌گویی به سؤالات پیچیده، نوشتن کد، نگارش محتوای تخصصی و تحلیل مفهومی عملکرد بسیار خوبی دارد. همچنین کاربران زیادی از هماهنگی منطقی در پاسخ‌ها و درک دقیق‌تر ChatGPT از هدف سؤال رضایت دارند.

در مقابل، Gemini در پردازش چندحالته (Multimodal) واقعاً درخشیده. برای مثال، اگر شما یک تصویر، یک نمودار و یک متن به آن بدهید و بخواهید تحلیل ترکیبی انجام دهد، Gemini بهتر از ChatGPT عمل می‌کند. اما در عملکردهای زبانی، به‌خصوص زبان‌های غیرانگلیسی مثل فارسی، هنوز فاصله دارد

چه زمانی از ChatGPT استفاده کنیم و چه زمانی از Gemini؟

ChatGPT انتخاب مناسب‌تر است اگر:

• دنبال دستیار محتوایی یا نگارش حرفه‌ای هستید
• تولید کد، دیباگ یا توضیح کد لازم دارید
• می‌خواهید تجربه‌ای روان، سریع و قابل‌اطمینان داشته باشید
• زبان فارسی یا سایر زبان‌های غیرانگلیسی براتون مهمه

Gemini انتخاب بهتر است اگر:

• با داده‌های ترکیبی (صدا، تصویر، متن) کار دارید
• اهل محصولات گوگل هستید و می‌خواهید در اکوسیستم اون‌ها باقی بمونید
• به دنبال نوآوری‌های جدید در مدل‌های زبانی هستید

مقایسه سرعت پردازش و پاسخ‌دهی در بارهای سنگین

یکی از تفاوت‌هایی که در تجربه واقعی کاربران حرفه‌ای مشخص شده، مربوط به پایداری و سرعت پاسخ‌دهی در بارهای بالا یا استفاده‌ی هم‌زمان توسط میلیون‌ها کاربره.
OpenAI با معرفی GPT-4 Turbo تونسته به شکل قابل‌توجهی زمان پاسخ‌دهی رو کاهش بده و مصرف منابع رو بهینه‌تر کنه، به‌طوری که حتی در اوج استفاده هم پاسخ‌ها سریع و روان باقی می‌مونن.
در سمت مقابل، Gemini در برخی مواقع دچار تاخیر یا کندی عملکرد شده، مخصوصاً هنگام تحلیل فایل‌های ترکیبی یا اجرای درخواست‌های پیچیده‌تر.

دقت در درک زمینه (Context Awareness)

یکی از مسائل ظریف در مدل‌های زبانی، توانایی حفظ زمینه در گفتگوهای طولانی یا چندمرحله‌ایه.
ChatGPT (نسخه‌های حافظه‌دار) توانایی بسیار خوبی در پیگیری مفاهیم قبلی، هدف کاربر و ارجاع به اطلاعات قبلی داره. این مورد به‌خصوص در تعاملات تعاملی طولانی‌مدت، مثل مشاوره تخصصی، بسیار مهمه.
در حالی‌که Gemini هنوز به‌اندازه ChatGPT در این زمینه بالغ نشده، و در برخی موارد زمینه‌ی مکالمه رو گم می‌کنه یا اطلاعات تکراری می‌ده

پشتیبانی از API و توسعه‌پذیری برای برنامه‌نویسان

برای توسعه‌دهنده‌ها، دسترسی به API، مستندات کامل، نرخ پاسخ، محدودیت‌ها و مدل Billing اهمیت زیادی داره.
OpenAI با ChatGPT API اکوسیستم بسیار قوی‌ای ایجاد کرده که در بسیاری از پروژه‌های SaaS، ابزارهای داخلی شرکت‌ها و اپلیکیشن‌ها مورد استفاده قرار می‌گیره.
از اون طرف، Google هنوز دسترسی به Gemini API رو به‌صورت گسترده باز نکرده یا ساختار Billing شفاف و مناسبی براش ارائه نداده

مدل‌های آموزشی و دیتاست‌های مرجع

اگر از دید علمی و فنی بخوایم به قضیه نگاه کنیم، تفاوت Gemini و ChatGPT به داده‌های آموزشی و نوع Fine-tuning هم برمی‌گرده.
OpenAI از مجموعه داده‌های عمومی و خصوصی گسترده‌ای برای آموزش GPT استفاده کرده، در حالی‌که گوگل تأکید زیادی روی داده‌های Web-scale خودش و قابلیت‌های جست‌وجوی ترکیبی (Search-Augmented Models) داره.

به همین دلیل ChatGPT در تولید محتوای زبان‌محور بهتر عمل می‌کنه، در حالی‌که Gemini در بازیابی اطلاعات و اتصال به دیتابیس‌های وسیع گوگل قوی‌تره.

میزان کنترل اخلاقی و فیلترینگ محتوا

هر دو مدل محدودیت‌های اخلاقی برای جلوگیری از انتشار محتوای خطرناک دارن.
اما OpenAI معمولاً محتوای بیشتری رو سانسور می‌کنه و سیاست‌های محافظه‌کارانه‌تری داره. این باعث می‌شه ChatGPT در برخی موضوعات محدودکننده‌تر عمل کنه، ولی از طرفی برای کسب‌وکارها ایمن‌تر باشه.
Gemini کمی آزادی عمل بیشتری داره، ولی در بعضی موارد پاسخ‌هایی می‌ده که هنوز به‌اندازه کافی فیلتر نشده یا بهینه نیست.

سطح پشتیبانی و دسترس‌پذیری در پلتفرم‌های مختلف

ChatGPT در حال حاضر روی پلتفرم‌های مختلفی مثل موبایل، وب، دسکتاپ و حتی درون اپلیکیشن‌های شخص ثالث وجود داره.
از اون طرف Gemini به‌شکل محدود در اپلیکیشن Google Bard، Google Workspace و برخی خدمات ابری گوگل ادغام شده. هنوز گستردگی حضورش به اندازه ChatGPT نیست.

جمع‌بندی نهایی نکات کمترگفته‌شده:

سخن آخر

انتخاب بین ChatGPT و Gemini بستگی به نیازهای شما دارد. اگر به دنبال مدلی هستید که درک عمیقی از متن داشته باشد و بتواند تحلیل‌های ساختاریافته‌ای ارائه دهد، ChatGPT گزینه مناسبی است. از طرف دیگر، اگر به داده‌های به‌روز و تحلیل بر مبنای اطلاعات جدید وب نیاز دارید، Gemini می‌تواند عملکرد بهتری داشته باشد.

اما فراموش نکنید که هر چقدر هم که هوش مصنوعی قدرتمند باشد، بدون زیرساخت سخت‌افزاری مناسب، بازدهی مطلوبی نخواهد داشت. مدل‌های پردازش زبان نیاز به سرورهای قوی و پایدار دارند تا بتوانند با سرعت و دقت بالا پردازش‌های لازم را انجام دهند. در اینجا اهمیت استفاده از سرورهای HP مشخص می‌شود، جایی که سرورتیک به عنوان یکی از تأمین‌کنندگان معتبر این حوزه، می‌تواند گزینه‌های مناسبی را برای کسب‌وکارهای مختلف فراهم کند.

در نهایت، انتخاب هوش مصنوعی مناسب دقیقاً مثل انتخاب سرور مناسب برای اجرای یک نرم‌افزار حساس است. تصمیم شما باید بر اساس نیازهای عملیاتی و اهداف کسب‌وکارتان باشد. بنابراین، قبل از هر انتخابی، بررسی کنید که چه چیزی برای شما عملکرد بهینه‌تری را به همراه خواهد داشت.

سوالات متداول در مورد Gemini و ChatGPT

آیا Gemini جایگزین ChatGPT می‌شود؟

خیر. هر دو مدل کاربردهای خاص خودشون رو دارن و مکمل هم محسوب می‌شن.

کدام‌یک برای زبان فارسی بهتره؟

ChatGPT در پردازش زبان فارسی عملکرد دقیق‌تری داشته و درک بهتری از دستور زبان و ساختار دارد.

آیا Gemini رایگانه؟

بله، نسخه‌ای از Gemini به‌صورت رایگان در اختیار عموم هست، اما نسخه‌های پیشرفته‌تر با حساب گوگل ورک‌اسپیس فعال می‌شن.